Eerst even kort uitleggen wat Boekie Woekie is. Een
kleine winkel aan de Gelderskade 39, tot de nok toe gevuld met boeken van kunstenaars, een heleboel kaarten (hun eigen, en het werk van andere kunstenaars)
en groter, geschilderd en gedrukt werk aan de muur zo
ver het oog reikt. Een trapje naar het onderstuk, met
nog veel meer boeken met daarboven een binnenmu
ur met houten versiering die over is gebleven van een
winkelinrichting van 1880 langs het plafond.
Iedereen die interesse heeft in kunst, kan hier iets
van zijn gading vinden. Ook online is alles te bestellen
via www.boekiewoekie.com. En dat is heel fijn, want er
bestaat groeiende belangstelling voor wat hier te koop
is.
Hettie en Jan wonen al in dit pand sinds 1983. Ze kennen de
buurt dus goed. Maar de winkel is hier pas op 1 mei dit jaar open
gegaan. Daar ging nogal wat aan vooraf.
Jan: ‘We hebben ons altijd gezien als kunstenaars. We maken
kunst, schilderen, schrijven, doen van alles wat kunstenaars
doen en we maken boeken, met veel oplettendheid en liefde.
Als het voor kunstenaars erom gaat geld te verdienen zijn
galerieën de ervoor aangewezene plek. Toch uitgerekend die
wilden onze boeken meestal niet hebben, er was niet genoeg
aan te verdienen. Dus probeerden we het via boekhandels.
Ook dat leverde niks op. Je had geluk als je je boek beduimeld
zes maanden later terug kreeg. Er moest iets worden verzonnen. Toen Hettie en ik hier op de Geldersekade waren komen
wonen hebben we een offset drukkerij voor ons eigen werk
gestart. Wij raakten bevriend met andere kunstenaars die ook
dozen met oplages van zelf gepubliceerde boeken onder het
bed hadden staan. Onder het bed kon van geen publiek sprake
zijn, het idee van een winkel voor onze boeken ontstond.’
In 1986 zijn ze met zes kunstenaars Boekie Woekie gestart, een
boekhandel in kunstenaarsboeken in de Gasthuismolensteeg.
In eerste instantie dus om de door hunzelf gemaakte boeken te
kunnen verkopen. Ze werkten om de beurt 1 dag in de winkel.
‘Een dagje per week in een winkel kon best,’ zegt Jan ‘de muze
kust je tenslotte geen zeven dagen per week.’
Vijf jaar later waren er nog drie van de zes eigenaren betrokken bij de winkel en begon de tweede fase van de boekhandel,
nu in de Berenstraat, waarin ze ook boeken van andere kunstenaars te koop aan gingen bieden, alhoewel het neo-expressionisme al uitgeroepen was, een tijd waar hoogstens belangstelling voor catalogi bestond, dus niet bepaald dat wat men onder
kunstenaarsboeken verstaat.
Jan: ‘Wij wilden ons doen aan de realiteit testen en hebben
daarom nooit subsidies aangevraagd, wij wilden altijd op
eigen benen staan. Eigenlijk was de start van de boekhandel
a-cyclisch. Een opmerking die mij nooit losgelaten heeft, was
van de toenmalige directeur van het kunstmuseum in Groningen die tegen mij zei: don’t you know that books are out! Zij
waren als museum eind jaren zeventig met het verzamelen
van kunstenaarsboeken gestopt. De kunstwereld in heel Europa bewoog zich in die tijd weg van de democratisering richting
de marketing van de grote namen. Er ging steeds minder geld
naar kunst, de contraprestatie hield op, kunstscholen werden
gesloten of samengevoegd. Pas met de ontwikkeling van de
computer kwam daar weer verandering in. Toen trad er weer
kruisbestuiving op met grafisch ontwerp, kwam er weer meer
democratisering en kwamen er nieuwe vormen van inspiratie. Een dikke 30 jaar hebben wij daar getracht het kunstenaarsboek in
zijn vele facetten te tonen. De winkel in de 9 straatjes hebben
wij op 31 december 2023 moeten verlaten vanwege een exorbitante huurverhoging. De realiteitstest was best geslaagd,
maar toen de realiteit op stelten begon te lopen moesten wij
daar kappen. Wij hebben de drukkerij ingewisseld voor de
winkel.’
Hettie en Rúna: ‘Naast de boeken van anderen aan te bieden
bleven we vanzelfsprekend ook in de Berenstraat, ons eigen werk maken en
verkopen. De postkaarten die wij maakten
hebben al die jaren de huur betaald. Voor ons is de winkel zelf
tot een soort kunstwerk geworden waaraan wij gezamenlijk
werken. Werken wij niet aan een soort begaanbare sculptuur, of aan een perma-performance, is het niet een work in
progress? Dat zou tenminste overeenkomen met ons idee van
kunst.’
Jan: ‘Men kent ons in de wereld van kunstenaarsboeken, wij
bestaan al zo lang. Die mensen komen speciaal voor ons, en
(vaak jeugdige) toeristen die Amsterdam bezoeken weten van
ons via het internet.’
Rúna: ‘Er komen veel jonge mensen, ook die hier graag willen
werken of stage lopen.’
Jan: ‘Er zijn kunstenaars van alle leeftijden die moeite hebben
met de vaak corrupt aanvoelende kunstwereld, voor wie zelf
publiceren een uitdagende tak aan de boom der kunsten is.
Rúna: “Wij verkopen boeken van alle soorten kunstenaars,
uit alle stromingen. We hebben nooit iemand geweigerd. Als
iemand zelf zegt dat hij kunstenaar is, dan wil ik dat graag
geloven. We hebben geen ballotage. Alleen als een boek in
plaats van inhoud niets anders dan het vermogen van zijn
maker als boekbinder of designer toont, kan het zijn dat wij
het afwijzen.’
Hettie: ‘Door het door kunstenaars in kunstcontext zelf gepubliceerde boek serieus te nemen op een moment in de geschiedenis toen haast niemand anders dit deed, zijn we zoiets als
de senioren, met lange tijd de enige, en nu zeker de oudste,
kunstenaarsboekenwinkel in Europa geworden. Hier staan wat
befaamde boeken, maar onze trots zijn de 95% van de boeken
die niemand kennen kan, want ze komen gewoon elders niet
voor. Trouwens, we zijn ooit begonnen met 100 titels en inmiddels staan er meer dan 8.000.’
Rúna, Hettie en Jan
zeggen alle drie dat ze voorlopig
nog door gaan. Een kunstenaar
gaat niet met pensioen, en de
interactie met andere mensen
die kunst maken blijft ook nog
veel te leuk. Proost!
Boekie Woekie
Geldersekade 39, 1011 EJ Amsterdam is zeven dagen per week geopend: 12–18 u.
>> www.boekiewoekie.com
Geen opmerkingen:
Een reactie posten