Travels with Charley

Ik heb John Steinbecks Travels with Charley ontdekt via Geert Mak's Reizen zonder John, waarin hij de reis van John Steinbeck door Amerika nareist. Hoe ingewikkeld kun je tot een boek komen? Maar deze minireis was zeer de moeite. Het boek van Geert Mak vond ik interessant, omdat hij vooral ingaat op het huidige Amerika, met ontwikkelingen die soms huiveringwekkend lijken op de onze.

Maar dan het origineel van John Steinbeck. Wat een prachtig boek is dat. Met zinnen als:  "through my own efforts I am lost most of the time wihtout any help from anyone." Ik hou van dat soort taal die heel precies iets beschrijft, maar ook op andere niveaus te lezen is.

Of geweldige macho taal als deze: "If I were hungry, I would happily hunt anything that runs or crawls or flies, even relatives, and tear them down with my teeth."

Lezen dus.

Risotto met tuinbonen en munt

Voorbereidingen
Zet een halve liter bouillon klaar (ik had een groentebouillon blokje met een halve liter water, maar je kunt elke andere bouillon ook gebruiken).
Zet 250 gram gedopte tuinbonen klaar (vers is het lekkerst, maar uit de diepvries kan ook).
Zet een schaaltje geraspte Parmezaanse kaas klaar.
Snij de blaadjes van drie of vier takjes munt fijn en zet klaar.
Zet de pepermolen klaar.

Koken
Zet een pan met ruim water op het vuur (om straks de tuinbonen in te koken).
Doe een bodempje olijfolie in een andere pan met een dikke bodem (als je die niet hebt kan een gewone pan ook, maar dan moet je nog beter opletten met roeren).
Doe de risotto rijst erbij en roer even door totdat alle rijstkorrels bedekt zijn met olie.
Doe dan langzaam steeds een beetje bouillon erbij en roer totdat de bouillon opgenomen is door de rijst.
Proef af en toe of de rijst al zacht genoeg is naar je smaak. Zo niet, dan voeg je nog wat bouillon toe en blijf je roeren.
Als alle bouillon opgenomen is en de rijst gaar, zet je het vuur uit.
Doe de tuinbonen in de pan met het kokende water en kook ze ongeveer 3-5 minuten (afhankelijk van de grootte van de bonen duurt het koken korter of langer). De bonen moeten nog een beetje bite hebben.
Giet de bonen af en laat ze even uitlekken.
Doe een klontje boter bij de risotto en roer goed door.
Voeg de Parmezaanse kaas beetje bij beetje al roerend toe aan de risotto.
Voeg de tuinbonen toe aan de risotto.
Voeg de munt toe aan de risotto.
Geef een flinke draai aan de pepermolen.
Eet smakelijk!

Erbij
Omdat de risotto met de kaas en bonen zo romig is, vond ik het lekker om er nog iets fris bij te eten, zoals een tomaten of groene salade.

Reizen zonder voorkennis

Vrij van dagelijkse dingen, danst mijn blik door de straten.
Levende vissen in rode plastic babybadjes, dode eenden tussen de schone was, kakelende kippen, zoete aardappels roosterend in een olievat.
Jin Mao kijkt op ons neer, 420 meter staal en glas.
Monniken in oranje gewaden behangen de tempel met briefjes die voorspellen of het een goed leven wordt, een goed huwelijk, een goede reis. De Boeddha lacht.

Resultaten uit het verleden bieden geen garantie voor de toekomst.

Als ik aan Lissabon denk, krijg ik al heimwee

Als ik aan Lissabon denk, krijg ik al heimwee.
Zeg je Barcelona, dan ruik ik tortilla en serrano ham.
New York is stof en oude mensen in de metro.
Sjanghai een mierenhoop met een kopje thee.
Ik hoor de tropische Balinese regen op mijn klamboe.
Voel de stilte van de Ardennen in mijn hart en hoofd.
Griekenland dat is een leeg strand met de allerliefste.

Overal kan ik thuis zijn en dat is natuurlijk fijn.
Maar ik heb altijd heimwee.

Het geheugen van de tuin

Omdat ik tot nu toe tuinier zonder al te veel systeem (deels bewust, deels wegens tijdgebrek) vergeet ik soms waar ik wat neergezet heb. Dus maaide ik bij het verwijderen van onkruid tussen de tuinbonen rücksichtslos de dille weg die ik daar een week eerder geplant had. Met excuses aan mijn tuinvriendin die de dille in de kas tot plantje gekweekt had. 

Maar ik vind ook vaak dingen terug die ik vergeten was. De koriander die ik gezaaid had naast de knoflook. Wat een verrassing toen ik die mooi gekartelde blaadjes op zag komen. En de harde wortel die ik tijdens het spitten aantrof, wat was dat ook al weer? De geur gaf het antwoord. Mijn handen roken naar soep, dat kon alleen maar lavas zijn.  De rabarber die ik vorig jaar opgegeven had kwam onverwacht groots terug naast de composthoop met waaierbladeren en dieprode stengels. 

Koriander, lavas, goudsbloem, zuring, rabarber, vrouwenmantel, viooltjes, wandelen door de wanorde van mijn tuin wordt steeds meer een ontdekkingstocht. Mijn stadsde hoofd begint langzaam een plantengeheugen te ontwikkelen. De goudsbloemen hebben mijn wiedende handen overleefd. Nu is het wachten op de zon om te zien wat er nog meer opkomt in de tuin.

Zij vergeet tenslotte niets.

Slechte zomer, mooie tuin

Er is veel mislukt in de tuin dit jaar door het rare weer. Eerst heel warm, toen weer koud, toen wisselvallig. Mijn radijsjes (eerste keer) waren oogstbaar, maar heel houtig. Ze hadden zich gehard tegen de kou. De spinazie was doorgeschoten terwijl hij nog niet eens groot genoeg was om te oogsten. Arme spinazie. De snijbiet was maar heel minimaal opgekomen, maar wel een beauty met die prachtige rode stengels. De peultjes leken goed te gaan. De struik hing vol en ze daagden me uit om ze te plukken. Maar echt lekker waren ze niet. De smaak was goed, maar de structuur erg draderig. De dille heb ik zelf omgebracht (een week nadat ik hem geplant had). De sla is geen krop geworden, maar de losse blaadjes zijn met een beetje olijfolie en rode wijnazijn toch erg lekker. De Andijvie was heerlijk. Zacht en een heel klein beetje bitter. Perfect voor een oma-stamppotje met een gehaktballetje. En nu?

Nu heb ik mijn hoop gevestigd op de onverwoestbare tuinbonen, de knoflook die gestaag doorgroeit wat voor weer het ook is, pompoenen en courgettes, tomaten (als de zon ooit nog besluit te gaan schijnen), aardperen, pastinaak, wortels en bessen en, en, en, en .....

Het is een slechte zomer, maar het blijft een mooie tuin.

Omdat het niet anders kan

Besluiten wie je favoriete dichter is, is bijna net zo onmogelijk als besluiten wie je beste vriend is. En bijna net zo ridicuul. Als je toch probeert te bedenken wie er favoriet is, komen alle oude geliefden weer eens langs. Mijn eerste kennismaking met de poëzie was een gedicht van Neeltje Maria Min.

Mijn moeder is mijn naam vergeten, mijn kind weet nog niet hoe ik heet.
Hoe moet ik mij geborgen weten?
Noem mij, bevestig mijn bestaan, laat mijn naam zijn als een keten.
Noem mij, noem mij, spreek mij aan, o, noem mij bij mijn diepste naam. 
Voor wie ik liefheb, wil ik heten.

Neeltje Maria Min, De Gedichten Uitgeverij Bert Bakker Amsterdam ISBN 90 351 0818 3

Jarenlang is dit gedicht voor mij het ultieme geweest. De eenvoud en het ritme vond en vind ik indrukwekkend, en ik schreef het in ieder nieuw dagboek op de eerste pagina. Nog altijd ben ik van mening dat er geen woord teveel in staat. En dat is voor mij een van de kenmerken van goede poëzie.

Gerrit Kouwenaar is de eerste dichter van wie ik dingen las die ik onbegrijpelijk vond, maar desondanks zo mooi dat ik bij het lezen alsmaar dacht "als je toch zo naar de wereld kunt kijken en wat je ziet kunt weergeven in een taal die zo loepzuiver is." Alleen al de titel van een van zijn bundels, "de tijd staat open", blijft me overvallen, omdat zich telkens aan me opdringt dat je dit op geen enkele andere manier zou kunnen zeggen. Opvallend is ook het gedachtestreepje waarmee hij zijn gedichten eindigt, alsof er nooit echt een einde aan komt.

Men moet zijn zomers nog tellen, zijn vonnis
nog vellen, men moet zijn winter nog sneeuwen

men moet nog boodschappen doen voor het donker
de weg vraagt, zwarte kaarsen voor in de kelder

men moet de zonen nog moed inspreken, de dochters
een harnas aanmeten, ijswater koken leren

men moet de fotograaf nog de bloedplas wijzen
zijn huis ontwennen, zijn inktlint vernieuwen

men moet nog een kuil graven voor een vlinder
het ogenblik ruilen voor zijn vaders horloge -

Gerrit Kouwenaar, De tijd staat open, gedichten Querido ISBN 90 214 7158 2

Als laatste wil ik Esther Jansma noemen om de ongelofelijk standvastige breekbaarheid van haar beelden. Ze staan als een huis, maar lijken opgebouwd uit spinnendraad.

Afwezigheid
Zoals rozen openen, je ziet het niet,
een roos is een roos is, is plotseling weten:
wat werd gezegd zegt zich weer, missen
is veelvoud, blijft opengaan in het nu
En je begrijpt niet hoe. Je ligt in het hart
en je wachten niets zoekt je, niets
slaapt je naar het licht, blijft zich ontvouwen
terwijl het valt in zichzelf.

Esther Jansma Hier is de tijd De Arbeiderspers ISBN 90 295 2283 6

Besluiteloze dagen

Buiten schijnt een waterig zonnetje. Het lentegroen hangt er een beetje verlept bij. De bomen twijfelen tussen meer blad maken of nog even wachten tot deze kou weer voorbij is. Besluiteloze dagen.

Het schrijven van een c.v. - Wislawa Szymborska

Wat moet je doen?
Je moet een aanvraag indienen
en bij die aanvraag een c.v. insluiten.

Ongeacht de lengte van het leven
moet het c.v. kort zijn.

Bondigheid en selectie zijn verplicht.
Vervang landschappen door adressen
en wankele herinneringen door muurvaste data.

Van alle liefdes volstaat de echtelijke,
en van de kinderen alleen die welke geboren zijn.

Wie jou kent is belangrijker dan wie jij kent.
Reizen alleen indien buitenslands.
Lidmaatschappen waarvan, maar niet waarom.
Onderscheidingen zonder waarvoor.

Schrijf zo alsof je nooit met jezelf hebt gepraat
en ver uit je eigen buurt bent gebleven.

Ga zwijgend voorbij aan honden, katten en vogels,
rommeltjes van vroeger, vrienden en dromen.

Liever de prijs dan de waarde,
de titel dan de inhoud.

Eerder de schoenmaat dan waarheen hij loopt,
hij voor wie jij doorgaat.
Daarbij een foto met één oor vrij.
Zijn vorm telt, niet wat het hoort.
Wat hoort het dan?
Het dreunen van de papiervernietigers.

What we don't know can hurt us

Onze voedingsindustrie heeft er een handje van om ons massaal voor de gek te houden. Margarine dat zogenaamd beter voor ons is dan boter zit vol met transvet. Bruin brood wordt soms gemaakt van wit meel met kleurstof. Bestrijdingsmiddelen heten tegenwoordig beschermingsmiddelen,.

Deze week las ik een interessante column van Mark Bittman getiteld "The Human Cost of Animal Suffering". De column gaat over de ervaringen van Timothy Pachirat, een politicoloog, die vijf maanden undercover heeft gewerkt in een grote geïndustrialiseerde slachterij in Amerika. Dit heeft hij gedaan om onderzoek te doen naar de vraag hoe geweld in onze maatschappij genormaliseerd wordt. Onder andere door alle oncomfortabele waarheden buiten beeld te houden, is één van zijn conclusies. Wat niet weet, dat niet deert.

Helaas gaat dat voor ons voedsel niet meer op. Wat niet weet, dat deert juist wel, omdat het niet weten ervoor zorgt dat we niet de keuzes kunnen maken die we misschien zouden willen maken.

Lees die column. En als je daarna behoefte hebt aan iets positiefs en wilt weten hoe het ook zou kunnen, kijk dan naar Vandana Shiva

Let's be unrealistic dreamers

This morning I read a tweet from Mark Bittman with a link to a speech by Haruki Murakami. Of course the speech was brilliant. I believe almost everything the man writes is brilliant (sorry I am a huge fan). But what also made me read the whole speech while drinking my coffee, is that it said the English translation of the speech was produced as part of a collaborative translation project entitled Planting Seeds Together.

I find it so inspirational that people all over the world, who very often don't know each other, come together on subjects that are important to them. They share their attention, their time and their knowledge to do things that matter. Internet in itself has always allowed us to do so, but social media such as twitter and facebook have made it so much easier.

Besides writing about the nuclear disaster in Japan, Murakami writes so beautifully on the power (dangerous when misused) of communication.

From the speech:

"We had gone beyond the point of no return. The deed was done. Those who doubted nuclear power generation were now asked the intimidating question, “Would you be in favour of power shortages?” Consequently, those who harbour doubts about nuclear power generation came to be labelled as “unrealistic dreamers”. And so we arrived where we are today. Nuclear power plants, which were supposed to be efficient, instead offer us a vision of hell. This is the reality. The so-called “reality” that has been proclaimed by those who promote nuclear power however, isn’t reality at all. It is nothing more than superficial “convenience”, which their flawed logic confused with reality itself."

And

"How wonderful it would be if we could build a house of “unrealistic dreamers” and forge a “community of spirit” that would transcend both country and culture. I believe this would be the starting point for our rebirth, as we have experienced many natural disasters and wanton acts of terrorism in recent times. We must not be afraid to dream. We should never allow the crazed dogs named “efficiency” and “convenience” to catch up with us. We must be “unrealistic dreamers”, who stride forward vigorously. Human beings will die and disappear, but humanity will prevail and will be constantly regenerated. Above all, we must believe in this force."

Look here for the whole speech.

Geduld

Ik kreeg van een tuinvriendin een tak van een kruisbessenstruik. Afgesneden in december. Midden in de winter rook de tak naar bessen en zomer. Je kunt niet aan zo'n tak blijven ruiken, dus zette ik hem thuis in een glas water. Achter de kraan stond hij en telkens als er licht uit de kamer op scheen, verscheen op de muur een schaduw. Een Japanse pentekening om even bij weg te dromen. Maar aan schoonheid wen je snel en na een tijdje begon ik te verlangen naar knoppen, wortels, vermeerdering, nut. De tak gaf niet toe. Ik verving het water regelmatig. Waste het glas af. Bekeek de tak nauwkeurig. Probeerde lauw water. Niets. Ik probeerde zelfs de tak te vergeten, maar door die mooie schaduw was dat ook niet zo eenvoudig. En toen, in een driftige opruimbui, besloot ik dat de tak dan maar weg moest. In de vuilnis ermee. Het water had ik al weggegooid, het glas in de vaatwasser gezet en met de tak in de hand liep ik richting de vuilnisbak. En daar was het ineens, een heel klein wit puntje, maar toch, iets dat door de tak heen brak. Het glas weer gevuld met water en toch nog maar even gewacht. Een kleine maand later is de tak vol met wortels en het glas bijna te klein. Zodra het warm genoeg is mag de tak naar de tuin. En zijn schaduw? Die is nog steeds even mooi.

Januari telt niet mee

Deze maand is even vluchtig als het grijze weer waar hij zich in hult. Wachtmaand. Net alsof het jaar nog niet echt durft te beginnen. Texel gaf lucht aan de dagen. De zachte kleur van zand en rollende witte golven, halmen in de wind, onverstoorbare schapen, alle zwarte op een veldje apart. De vergane glorie van een badplaats zonder badgasten. En overal ruimte.