Als ik bij mijn vader op bezoek kom is het lunchtijd. Hij
zit aan een ronde tafel met drie dames. Verspreid over het restaurant staan een
paar karren met brood, met sapjes, met beleg. Op tafel voor de bewoners staan
lege bordjes en glazen. De verzorgsters lopen druk heen en weer tussen de
tafels om mensen brood te brengen, boterhammen te smeren en beleggen, drankjes
in te schenken, medicijnen uit te delen.
Eén dame, van het beschouwende type, wacht rustig tot haar
brood gebracht wordt, smeert zelf haar boterhammen, drinkt haar kopje thee met
kleine slokjes en bekijkt de drukte om haar heen alsof ze er het hare van
denkt. Een andere dame is warrig en angstig. Telkens als iemand iets krijgt, een
boterham, een sapje of een kopje koffie of thee, vraagt ze: “Krijg ik niks?
Krijg ik geen thee?”. De verzorgsters besteden er geen aandacht aan. Haar
buurvrouw vangt mijn blik en zegt zachtjes “ze heeft al thee gekregen hoor, ze
weet het alleen niet meer, ze vergeet steeds alles”.
De derde dame aan tafel is een vogelachtig, spichtig
vrouwtje, dat bij mij de indruk wekt dat ze heel haar leven op dieet is
geweest. Ze straalt uit dat ze trots is op haar ranke verschijning. Als de
verzorgster haar brood wil smeren met boter, maakt ze direct een afwerend
gebaar. Margarine wil ze graag. “Dat is op”, zegt de verzorgster en voordat de
vrouw de kans krijgt nog iets te zeggen, pakt ze de boter en begint kordaat de
boterhammen te besmeren. “Niet te veel, niet te veel”, sputtert de vrouw nog,
maar ze krijgt twee boterhammen met een dikke laag boter en een dikke laag jam.
Niet zeuren, is de boodschap. Het wordt
niet gezegd, maar het spreekt uit alle gebaren.
Mensen die in de zorg werken, zeggen meestal dat ze het zo leuk
vinden om met mensen te werken en ik geloof dat ook. Maar het is schijnbaar
moeilijk om die interesse vol te houden in de hectiek van alledag. Het werk
moet af, het moet snel, het moet efficiënt, er is nooit tijd genoeg en dat gaat
ten koste van aandacht. Dat lijkt onschuldig, maar als het gaat om mensen die
kwetsbaar zijn en afhankelijk van degene die ze verzorgt, is er een dunne lijn
tussen efficiënt werken en iemand je wil opleggen. Blijf luisteren.
